TFTP چیست؟ اگر به دنبال یک پروتکل سبک و سریع برای انتقال فایل در شبکه هستید، TFTP (Trivial File Transfer Protocol) یکی از گزینههای کلیدی است. این پروتکل با وجود سادگی، در موقعیتهای خاص مانند بوت شبکه، پیکربندی تجهیزات سیسکو و انتقال فایلهای کوچک بهینه عمل میکند. برخلاف FTP، پروتکل Trivial File Transfer Protocol از احراز هویت پشتیبانی نمیکند، اما سرعت و کمحجم بودن آن، باعث محبوبیتش در شبکههای محلی شده است. در این مقاله، به بررسی کاربردهای TFTP، تفاوت آن با FTP و نحوه پیکربندی سرور Trivial File Transfer Protocol میپردازیم.
TFTP چگونه کار میکند؟
Trivial File Transfer Protocol از پروتکل UDP (پورت 69) استفاده میکند و برای انتقال دادهها به جای TCP، روی اتصال بدون حالت (stateless) تمرکز دارد. این ویژگی باعث کاهش سربار شبکه میشود، اما در عوض، قابلیت اطمینان کمتری نسبت به FTP ارائه میدهد. معمولاً از Trivial File Transfer Protocol در مواردی استفاده میکنید که سرعت انتقال مهمتر از امنیت است، مثل:
- بوت کردن دستگاههای شبکه (مثل روترها) از طریق شبکه (PXE Boot)
- آپلود فریمور یا پیکربندی به تجهیزات سیسکو
- انتقال فایلهای کوچک در محیطهای ایزوله
مقایسه TFTP و FTP
- سرعت: TFTP به دلیل استفاده از UDP و نداشتن مکانیزمهای پیشرفته، سریعتر از FTP عمل میکند.
- امنیت: FTP از رمزنگاری و احراز هویت پشتیبانی میکند، اما TFTP فاقد این ویژگیهاست.
- حجم فایل: TFTP برای فایلهای کوچک (معمولاً زیر ۵۰ مگابایت) طراحی شده، در حالی که FTP برای انتقال فایلهای حجیم مناسبتر است.
پیکربندی سرور Trivial File Transfer Protocol
برای راهاندازی یک سرور TFTP، میتوانید از ابزارهایی مثل Tftpd32 (ویندوز) یا atftpd (لینوکس) استفاده کنید. تنها کافیست مسیر ذخیرهسازی فایلها را مشخص کنید و دسترسیهای شبکه را تنظیم نمایید. توجه کنید که Trivial File Transfer Protocol به صورت پیشفرض رمزنگاری ندارد، بنابراین بهتر است آن را فقط در شبکههای داخلی و قابل اعتماد به کار ببرید.
کاربرد TFTP در هاستینگ و سرورها
اگر از خدمات هاستینگ اختصاصی یا سرور مجازی استفاده میکنید، ممکن است برای مدیریت از راه دور دستگاهها به Trivial File Transfer Protocol نیاز پیدا کنید. مثلاً در سرویسهای مانند one3erver، میتوانید از TFTP برای بازیابی فایلهای پیکربندی یا اجرای اسکریپتهای راهاندازی استفاده نمایید. این پروتکل به خصوص در محیطهای DevOps و اتوماسیون شبکه کاربرد دارد.
نتیجه گیری
TFTP چیست؟ یک پروتکل سبک و کاربردی برای انتقال فایل در شبکههای داخلی است. اگرچه امکانات محدودی دارد، اما در موقعیتهای خاص مثل بوت شبکه یا مدیریت تجهیزات، گزینهای ایدهآل محسوب میشود. برای استفاده ایمن، حتماً آن را در محیطهای کنترلشده به کار ببرید و برای انتقال فایلهای حساس از جایگزینهای امنتر مثل SFTP کمک بگیرید.