پروتکل TFTP چیست و چه کاربردی دارد؟

پروتکل TFTP چیست؟ در دنیای شبکه و هاستینگ، انتقال فایل‌ها یکی از پایه‌ای‌ترین نیازهاست. پروتکل TFTP که مخفف Trivial File Transfer Protocol است، یکی از ساده‌ترین و سبک‌ترین پروتکل‌ها برای انتقال فایل در شبکه محسوب می‌شود. در این مقاله با شما درباره‌ی کاربرد TFTP، پورت TFTP، تفاوت آن با FTP و همچنین امنیت TFTP صحبت می‌کنیم تا درک دقیقی از این پروتکل کاربردی به دست آورید.

تاریخچه و ساختار TFTP

پروتکل TFTP اولین بار در دهه‌ی ۸۰ میلادی توسط شبکه‌ی ARPANET معرفی شد. هدف اصلی آن، فراهم‌کردن راهکاری ساده برای انتقال فایل میان دستگاه‌های شبکه بود. برخلاف FTP، این پروتکل هیچ مکانیسم احراز هویت یا لیست دایرکتوری ندارد و فقط برای بارگذاری (upload) و بارگیری (download) فایل‌ها استفاده می‌شود.

TFTP از پروتکل UDP برای ارتباط استفاده می‌کند، که سرعت بالایی دارد ولی به همان نسبت امنیت کمتری نسبت به پروتکل‌های دیگر دارد.

پورت TFTP چیست و چگونه کار می‌کند؟

TFTP از پورت 69 UDP استفاده می‌کند. زمانی که یک دستگاه درخواست ارسال یا دریافت فایل را صادر می‌کند، این پورت به صورت پیش‌فرض به کار می‌رود. سپس سیستم مقصد یک پورت موقتی جدید انتخاب کرده و انتقال از طریق آن ادامه می‌یابد.

نکته‌ی جالب اینجاست که این فرآیند سریع و بدون پیچیدگی انجام می‌شود، اما باید مراقب باشید چون هیچ رمزنگاری در TFTP وجود ندارد!

کاربرد TFTP در شبکه و هاستینگ

کاربرد اصلی TFTP در انتقال فایل‌های پیکربندی، به‌روزرسانی firmware و boot کردن سیستم‌هاست. بسیاری از روترها، سوئیچ‌ها و دستگاه‌های شبکه (مثل Cisco، MikroTik، HP و …) برای بارگذاری فایل‌های startup از TFTP استفاده می‌کنند.

در حوزه هاستینگ، معمولاً از TFTP برای انتقال سریع فایل‌های تنظیمات سرور، تصاویر سیستم‌عامل و موارد مشابه استفاده می‌شود. به همین دلیل، مدیران سیستم باید کاملاً با این پروتکل و نحوه پیکربندی سرور TFTP آشنا باشند.

تفاوت TFTP و FTP در چیست؟

امنیت TFTP؛ نکاتی که باید بدانید

امنیت در پروتکل TFTP تقریباً وجود ندارد! هیچ رمزنگاری، احراز هویت یا محدودیتی برای دسترسی تعریف نشده است. به همین دلیل توصیه می‌شود:

• فقط در شبکه‌های داخلی و امن استفاده شود.
• دسترسی به TFTP سرور از طریق فایروال محدود شود.
• به فایل‌های قابل انتقال محدودیت اعمال گردد.
• از جایگزین‌هایی مثل SFTP در پروژه‌های حساس استفاده شود.

سرویس‌های مرتبط با TFTP در وان‌سرور

اگر در حوزه شبکه و سرور فعال هستید و نیاز به انتقال فایل‌ با TFTP دارید، وان‌سرور راهکارهای متنوعی برایتان دارد. از سرورهای اختصاصی با دسترسی کامل به تنظیمات TFTP گرفته تا VPSهایی که برای استفاده در محیط‌های تست شبکه مناسب هستند.

همچنین با پشتیبانی ۲۴ ساعته و آموزش‌های اختصاصی، وان‌سرور به شما کمک می‌کند تا به‌راحتی از این پروتکل سبک و کاربردی استفاده کنید.
🔗 پیشنهاد می‌کنیم به بخش سرورهای لینوکسی وان‌سرور نگاهی بندازید!

نتیجه‌گیری

پروتکل TFTP چیست؟ پروتکل TFTP با ساختار ساده‌اش، برای انتقال فایل در محیط‌های کنترل‌شده بسیار کارآمد است. اما به دلیل فقدان امنیت، فقط باید در شرایط خاص و با پیکربندی دقیق از آن استفاده شود.
اگر با تجهیزات شبکه، به‌روزرسانی firmware یا راه‌اندازی PXE Boot سر و کار دارید، یادگیری و درک TFTP ضروری است.